คำกริยาผันไม่ตามกฎ: 言ん และ 来ーん

2019/01/12 หัวข้อ: ภาษาโอกินาว่าระดับกลาง ไวยากรณ์

はいさい！(haisai)

　วันนี้จะพูดถึงคำกริยาสองตัวที่ไม่ผันตามกฎ ได้แก่ 言ゆん(ʔjuN) และ 来ちゅーん(cuuN)

• 言ゆん(ʔju~N|r/j,×,c|irr) แปลว่า พูด (言いう)
• 来ちゅーん(~cuuN|k,c,c|irr) แปลว่า มา (来くる)

　โดยมีการผันดังนี้

ตัวอย่างประโยค

• けいこんでぃ言ゆる人っちゅぬ我わー母あんまーやいびーん。(keikoNdiʔjuruQcu nu waaʔaNma jaibiiN)
  　หมายถึง คนที่ชื่อเคโกะเป็นแม่ของฉันเอง (けいこという人ひとが私わたしの母ははです。)

• はいさいぐすーよー。我わんねーマークんでぃ言いやびーん。アメリカから来ちゃーびーたん。
  (haisai gusuujo. waNnee maakuNdiʔijabiiN. ʔamerika kara caabiitaN)
  　หมายถึง สวัสดีครับทุกคน ผมชื่อมาร์ก มาจากประเทศสหรัฐอเมริกาครับ (こんにちは皆みなさん。私わたしはマークと言いいます。アメリカから来きました。)

• 御所うんじゅ、何時いち来ちゅーが？皆んなー待まっちょーくとぅ。(ʔunzu, ʔicicuuga? ʔNnaa maQcookutu)
  　หมายถึง เธอจะมาเมื่อไหร่ ทุกคนเขารอกันอยู่ (あなた、いつ来くるの？みんな待まっているから。)

• 母あんまーや魚いゆぬ無ねーらんでぃ言いちょーたくとぅ、今なまから買こーてぃ来ちゅーん。
  (ʔanMaaja ʔiju nu neeraNdi ʔicootakutu, namakara kooticuuN)
  　หมายถึง แม่บอกว่าไม่มีปลา ตอนนี้ก็เลยกำลังจะไปซื้อมาให้ (お母かあさんは魚さかながないと言いってたから、今いまから買かってくる。)

• 父すーや今なま仕事しぐとぅから帰けーてぃ来ちょーん。(suuja nama sigutu kara keeticooN)
  　หมายถึง พ่อกำลังกลับมาจากที่ทำงาน (父ちちは今いま仕事しごとから帰かえってきている。)

สรุปคำศัพท์

1) คำกริยา

• 言ゆん(ʔju~N|r/j,×,c|irr) - พูด (言いう)
• 来ちゅーん(~cuuN|k,c,c|irr) - มา (来くる)
• 帰けーゆん(kee~juN|r,j,t) - กลับ (帰かえる)

2) คำนาม

• 我わん(waN) - ฉัน (私わたし)
  • 我わー(waa) - ของฉัน (私わたしの)
• 父すー(suu)／父しゅー(sjuu) - พ่อ (父ちち、お父とうさん)
• 母あんまー(ʔaNmaa) - แม่ (母はは、お母かあさん)
• 魚いゆ(ʔiju) - ปลา (魚さかな)
• 皆んな(ʔNna) - ทุกคน (みんな)

3) คำช่วย

• ～んでぃ(~Ndi) - ว่า~ (ใช้ใส่คำพูดที่ต้องการอ้างอิง) (～と、～って)
• から(kara) - จาก (から〔場所、時間〕)